Umorzenie postępowania egzekucyjnego: przyczyny, procedura, skutki

🎁 Dla wszystkich, którzy złożą wniosek, prezent

Darmowa konsultacja prawnika – 30 minut z online analizą dokumentów w Twojej sprawie

Przyczyny umorzenia postępowania egzekucyjnego

Celem postępowania egzekucyjnego jest zmuszenie dłużnika do wykonania określonego zobowiązania, co skutkuje zakończeniem egzekucji w momencie otrzymania od dłużnika wymaganego świadczenia. Jednakże, postępowanie to może zakończyć się również bez zaspokojenia roszczeń wierzyciela – poprzez jego umorzenie, na przykład gdy napotka na przeszkodę o charakterze nieusuwalnym, która uniemożliwia dalsze prowadzenie sprawy.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego kończy je definitywnie oraz anuluje wszelkie podjęte do tej pory działania egzekucyjne. Nie równa się to jednakże umorzeniu zadłużenia ani wykluczeniu możliwości ponownego zainicjowania postępowania egzekucyjnego w przyszłości. Wierzyciel zachowuje prawo do żądania zapłaty długu.

Dlaczego klienci nam ufają?

Praca tylko na podstawie umowy z gwarancjami

✅ 29 wykwalifikowanych prawników

✅ 1000+ zadowolonych klientów

✅ 900+ wygranych spraw

✅ 50+ milionów zaoszczędzonych środków

Zostaw opinię o współpracy z naszą kancelarią

Wyniki naszej pracy

Czy wiesz, że postępowanie egzekucyjne może zostać umorzone? To nie oznacza, że dług znika, ale proces egzekucji zostaje zatrzymany. Dlaczego tak się dzieje i jakie są tego skutki? Przeczytaj, aby dowiedzieć się więcej!

Wyobraź sobie, że masz dług i nagle dostajesz informację, że czynność egzekucyjna przeciwko Tobie została umorzona. Co to właściwie oznacza? W tym artykule rozkładam temat odwolania egzekucji na czynniki pierwsze – od przyczyn, przez procedurę, aż po konsekwencje dla obu stron.

W systemie polskiego prawa istnieje takie pojęcie jak „zawieszenie postępowania egzekucyjnego”. Zatrzymanie działań prawnych dzieje się, gdy istnieje chwilowa przeszkoda w jej wykonaniu. Wskazuje to, że procedura z procesem może nastąpić po przezwyciężeniu tej bariery. Komornik odkłada działania egzekucyjne samodzielnie lub na podstawie wniosku wierzyciela.

Umorzenie z urzędu

Umorzenie z urzędu (automatyczne) – gdy komornik działa sam (sam zamyka sprawę)

Jak możemy zauważyć, ekzekutor musi umorzyć sciągnięcie, gdy:

Dług został spłacony	– skoro dłużnik uregulował należność, nie ma sensu dalej prowadzić egzekucji.
Nie można znaleźć majątku dłużnika	– jeśli dłużnik nic nie posiada (np. nie ma dochodów, nieruchomości, wartościowych rzeczy), komornik umarza postępowanie jako bezskuteczne.
Brak zdolności egzekucyjnej	– np. dłużnik umiera i nie ma spadkobierców albo wierzyciel przestaje istnieć.
Upadłość dłużnika	– jeżeli wobec dłużnika toczy się postępowanie upadłościowe, egzekucja komornicza traci sens, bo zajmuje się tym syndyk.
Wierzyciel nie wpłacił zaliczki	– jeśli wierzyciel został wezwany do pokrycia kosztów egzekucji (np. opłata za poszukiwanie majątku) i tego nie zrobił, komornik umarza czynność.
Brak tytułu wykonawczego	– np. sąd uchylił nakaz zapłaty, który był podstawą egzekucji.

Niedopuszczalność egzekucji

Klienci naszej kancelarii prawnej mają wątpliwości odnośnie takiego pojęcia jak „niedopuszczalność”. Co myślę na ten temat: Warto zacząć od podstaw, które ja ci łatwo wyjaśnię: jeśli okaże się, że egzekucja została wszczęta na podstawie nieważnego tytułu wykonawczego lub dotyczy długu, który już nie istnieje, czynność nie ma sensu. Komornik musi wówczas je umorzyć.

Odzyskanie własności jest niedopuszczalnym, gdy:

dług został już spłacony,
kredytodawca zrzekł się roszczenia,
postępowanie zostało wszczęte niezgodnie z prawem.

Brak zdolności sądowej stron

Zdolność sądowa stanowi prawną możliwość uczestnictwa jednostki jako strony w procedurach sądowych. W sytuacji gdy nie można ustalić osoby dłużnika z powodu jego śmierci oraz braku wyznaczonych spadkobierców proces sądowy może zostać zakończony bez rozstrzygnięcia.

Komentarz eksperta: „Bardziej precyzyjne jest jednak określenie, że podmiotowość procesowa wynika ze zdolności sądowej. Jak się to ujmuje w doktrynie, „zdolność sądowa warunkuje podmiotowość procesową konkretnej jednostki i stanowi odpowiednik podmiotowości na gruncie prawa materialnego, rozumianej jako możność bycia nosicielem (podmiotem) praw lub obowiązków” . Ujmując to szerzej, można mówić o podmiotowości w postępowaniu sądowym.”

Z treści art. 64 KPC wynika ponadto, że każdy podmiot mający zdolność prawną „ma zdolność występowania w procesie”. Innymi słowy, każdemu podmiotowi prawa cywilnego przysługuje podmiotowość procesowa.”

W sytuacjach gdy osoba uprawniona lub osoba zadłużona utracili zdolność sądową wskutek takich zdarzeń jak śmierć osoby fizycznej czy likwidacja przedsiębiorstwa i jednocześnie brak jest prawnego następcy, kontynuowanie załatwienia staje się niemożliwe.

Niewystarczalność majątku dłużnika

– „A co dokładnie mam robić gdy znajduję się w takiej sytuacji życiowej, że nie mam pieniądze i nie jestem w stanie wypłacać swoje kredyty. Jestem w stanie frustracji” – kiedyś zapytał mnie jeden obywatel.

W rzeczywistości w mojej praktyce widzę i obserwuję taki fakt, że egzekucja kosztuje, a jeśli dłużnik jest całkowicie niewypłacalny i jego majątek nie pokrywa nawet podstawowych kosztów egzekucyjnych, komornik może zakończyć sprawę z powodu braku środków do odzyskania.

🎁 Dla wszystkich, którzy złożą wniosek, prezent

Darmowa konsultacja prawnika – online 30 minut z online analizą dokumentów w Twojej sprawie

Umorzenie na wniosek – gdy strony decydują o zakończeniu

– „Nie mam więcej sił walczyć o swoje prawa w oddłużeniu… Niech będzie jak będzie… Będę po prostu czekać na umorzenie. Czy to jest dobry pomysł?” – zapytała jedna pani.

Ekspert radzi: Do skasowania ściągnięcia może dojść także na wniosek. Zgodnie z art. 825 KPC komornik w takim przypadku umorzy postępowanie w całości lub w części, gdy zawnioskuje o nie wierzyciel lub egzekucja zostanie wszczęta mimo braku tytułu wykonawczego (może zauważyć dłużnik)

Po nowelizacji przepisów istnieją jedynie dwa (ww.) kryteria do rozpatrzenia wniosku o zakończenie procedury egzekucyjnej.

Zdarza się, że to wierzyciel lub dłużnik mają powody, by zakończyć wykonanie wyroku.

Wniosek wierzyciela – rezygnacja z egzekucji

Z moich obserwacji widocznie, iż osoba uprawniona ma prawo w każdej chwili złożyć wniosek o zakończenie egzekucji. Może to zrobić, jeśli uzna, że odzyskanie długu jest niemożliwe lub nieopłacalne. Wtedy dochodzę do wniosku bowiem, cel nie usprawiedliwia środków. Często dzieje się tak, gdy strony zawarły ugodę i dłużnik reguluje należność w inny sposób.

Dla wierzyciela to oznacza:

Może w przyszłości ponownie wszcząć załatwienie (jeśli nie minął termin przedawnienia).\
Jeśli dłużnik nie ma majątku teraz, ale np. za rok kupi mieszkanie – wierzyciel może wrócić do sprawy.
Czasem musi pokryć koszty ściągnięcia, zwłaszcza jeśli to on wnioskował o umorzenie.

Wniosek dłużnika – walka o swoje prawa

– „Wie Pan co… zapłaciłam całość kredytu plus odsetki a komornicy dalej wysyłają mi pisma i grośby. Co mam robić, jak z tym poradzić?” pyta klientka

Odpowiadam: Dłużnik również może zawnioskować o przerwanie procesu egzekucyjnego – np. gdy udowodni, że dług został już spłacony albo egzekucja została wszczęta na podstawie błędnych danych. Zbieraj zadokumentowane udowodnienie a ja ci pomogę przygotować dobry wniosek. I będziesz miał spokój a życie się polepszy.

Dla dłużnika to oznacza:

Może odetchnąć – komornik przestaje zajmować pensję, konto czy rzeczy.
ALE: jeśli odzyskanie własności zostało bezskutecznym, to nie oznacza, że dług zniknął. Wierzyciel może próbować ponownie.
Jeśli dług się przedawni – pożyczkodawca traci możliwość wszczęcia nowej egzekucji.

Procedura umorzenia postępowania egzekucyjnego

Kroki podejmowane przez organ egzekucyjny

Wydanie postanowienia o umorzeniu – Decyzja o umorzeniu egzekucji musi być formalnie potwierdzona postanowieniem wydanym przez organ wykonawczy. Dokument ten zawiera podstawę prawną i uzasadnienie decyzji.

Zawiadomienie stron o umorzeniu – Po wydaniu postanowienia komornik ma obowiązek poinformować zarówno wierzyciela, jak i dłużnika o zakończeniu działań odnośnie postępowania. Dzięki temu każda ze stron wie, na czym stoi i może podjąć dalsze kroki.

Skutki umorzenia postępowania egzekucyjnego

Kiedy i jak może nastąpić przerwanie egzekucji

Już ci wujaśnię: W jurysdykcji mówiono – zakończenie postępowania egzekucyjnego to decyzja organu egzekucyjnego (np. komornika) o przerwaniu działań zmierzających do odzyskania wierzytelności. Warto pamiętać, że przerwanie egzekucji nie oznacza umorzenia długu – wierzyciel wciąż może próbować odzyskać należność w przyszłości, jeśli zmienią się okoliczności.

Przyczyny zakończenia egzekucji

Organ egzekucyjny może zakończyć postępowanie z różnych przyczyn, takich jak brak majątku dłużnika, śmierć osoby zadłużonej lub uchylenie tytułu wykonawczego. W przypadku, gdy egzekucja jest bezskuteczna, komornik może podjąć decyzję o przerwaniu działań

🎁 Dla wszystkich, którzy złożą wniosek, prezent

Darmowa konsultacja prawnika – online 30 minut z online analizą dokumentów w Twojej sprawie

Uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych

Na ten szczegółowy temat powiem następne: Jeśli w toku wykonania wyroku doszło do zajęcia wynagrodzenia, konta bankowego czy nieruchomości, to umorzenie odzyskanie własności oznacza automatyczne uchylenie tych działań. Dłużnik odzyskuje dostęp do swoich środków.

Możliwość ponownego wszczęcia egzekucji

Najczęstszym pytaniem jest oczywiście to, że egzekucja została umorzona, nie oznacza, że wierzyciel traci swoje prawa. Jeśli dług nadal istnieje i nie uległ przedawnieniu, wierzyciel może spróbować wszcząć egzekucję ponownie – choć będzie to wymagało nowego wniosku do komornika.

Koszty związane z umorzeniem

Zawsze w swojej praktyce monitoruję akty prawne naszego kraju. Ponieważ przepisy dotyczące opłat komorniczych mogą ulegać zmianom. Dlatego ciągle odwołuję się do najnowszych źródeł. Poniżej przedstawiam ogólne zasady dotyczące kosztów umorzenia postępowania egzekucyjnego:

1) Umorzenie na wniosek wierzyciela:	Opłata stosunkowa: w przypadku ściągnięcia na wniosek wierzyciela, komornik ma prawo do opłaty stosunkowej.
	Koszty poniesione przez komornika
2) Umorzenie z urzędu:	Brak opłaty stosunkowej (nie jest naliczana)
	Koszty poniesione przez komornika
3) Dodatkowe koszty:	Zaliczki – osoba uprawniona może być zobowiązany do uiszczenia zaliczek na pokrycie kosztów niezbędnych
	Inne opłaty np. za poszukiwanie majątku dłużnika czy przeprowadzenie licytacji

Podstawy prawne umorzenia postępowania egzekucyjnego

W swojej praktyce obserwuję sytuacji i myśli klientów o to że „odkupienie postępowania w zakresie egzekwowania jest końcem organu egzekucyjnego”. Tak myślą większość obywateli. Nie oznacza to, że dług przestaje istnieć. Wykonanie przestaje przeprowadzić, co nie wyklucza odtworzenia w przyszłości.

Przykład: Rachunek dłużnika jest zajmowany przez komornika, ale nie ma w nim pieniędzy. Kredytodawca nie chce ponieść większych kosztów i składa wniosek o odkupienie. Jeśli dłużnik otrzyma dużo płatności, wierzyciel może rozpocząć egzekwowanie prawa.

Umorzenie na wniosek stron – kiedy można się go domagać?

Z kolei art. 825 KPC mówi o umorzeniu na wniosek. Oznacza to, że wierzyciel lub dłużnik mogą domagać się zakończenia postępowania, jeśli zachodzą określone przesłanki.

[https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640430296/U/D19640296Lj.pdf] str. 391

Zgodnie z art. 826 KPC [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640430296/U/D19640296Lj.pdf] str. 391, po umorzeniu egzekucji:

wszystkie zajęcia (np. wynagrodzenia, rachunku bankowego) zostają uchylone,
organ ekzykucji kończy przeprowadzać swoje działania i nie pobiera kolejnych opłat,
pożyczkodawca może wszcząć nowe postępowanie, jeśli jego roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego a umorzenie długu – czy to to samo?

Odpowiada radca prawny: Nie! W żadnym razie. Odwolanie egzekucji nie oznacza umorzenia długu. Jeśli egzekucja zostanie anulowana np. z powodu braku majątku dłużnika, to wierzyciel wciąż może próbować odzyskać pieniądze w przyszłości.

umorzenie postępowania egzekucyjnego

nie jest równoznaczne ≠

umorzenie długu

Jest tylko jedna sytuacja, w której dług znika, a mianowicie ograniczenie roszczenia lub jego anulowanie w drodze rozliczenia lub decyzji administracyjnej.

Przykład: Dług wygasa, gdy kredytodawca nie podejmuje działań przez 10 lat. W takim przypadku osoba, która ma długi może uniknąć płacenia.

Nieco inne regulacje obowiązują w przypadku egzekucji administracyjnej, prowadzonej np. przez urząd skarbowy. Tutaj podstawą prawną umorzenia jest art. 59 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19660240151/U/D19660151Lj.pdf] str. 83

Poniżej znajduje się stworzona mną tabela porównująca różne typy egzekucji – sądową i administracyjną. Tabela ułatwi zrozumienie różnic między tymi dwoma rodzajami postępowań.

Kryterium	Egzekucja sądowa	Egzekucja administracyjna
Podstawa prawna	Kodeks postępowania cywilnego (KPC)	Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Organ egzekucyjny	Komornik sądowy	Organ administracji publicznej (np. urząd skarbowy, ZUS)
Tytuł wykonawczy	Wyrok sądu, nakaz zapłaty, ugoda sądowa	Decyzja administracyjna, tytuł wykonawczy wydany przez organ administracyjny
Klauzula wykonalności	Wymagana – nadawana przez sąd	Nie jest wymagana, decyzja administracyjna jest już tytułem wykonawczym
Środki egzekucyjne	Zajęcie wynagrodzenia, konta bankowego, ruchomości, nieruchomości	Zajęcie wynagrodzenia, konta bankowego, ruchomości, nieruchomości
Koszty egzekucji	Pokrywane przez wierzyciela (zaliczki)	Pokrywane przez wierzyciela, ale często niższe niż w egzekucji sądowej
Możliwość zawieszenia	Tak, na wniosek stron lub z urzędu	Tak, na wniosek stron lub z urzędu
Możliwość umorzenia	Tak, z urzędu lub na wniosek stron	Tak, z urzędu lub na wniosek stron
Przedmiot egzekucji	Długi cywilnoprawne (np. z umów, pożyczek)	Długi publicznoprawne (np. podatki, składki ZUS, mandaty)
Sposób wszczęcia	Wniosek wierzyciela do komornika	Z urzędu przez organ administracyjny
Czas trwania	Zależy od skuteczności działań komornika	Zazwyczaj szybsza niż egzekucja sądowa, ze względu na uproszczoną procedurę
Skutki umorzenia	Dług nadal istnieje, wierzyciel może ponownie wszcząć egzekucję	Dług nadal istnieje, wierzyciel może ponownie wszcząć egzekucję

🎁 Dla wszystkich, którzy złożą wniosek, prezent

Darmowa konsultacja prawnika – online 30 minut z online analizą dokumentów w Twojej sprawie

Najczęstsze pytania od naszych klientów:

Czy umorzenie postępowania egzekucyjnego oznacza umorzenie długu?

Nie, skasowanie podejścia do ekzykucji nie oznacza anulowanie samego długu. Dług nadal istnieje, a wierzyciel może ponownie wszcząć egzekucję, jeśli zmienią się okoliczności (np. dłużnik uzyska nowe źródło dochodu).

Czy dłużnik może złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego?

Tak, dłużnik może złożyć wniosek o odwołanie, np. gdy egzekucja jest bezpodstawna, przedawniona lub gdy majątek dłużnika nie pokrywa nawet kosztów egzekucji.

Jak napisać wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego?

Wzór wniosku można znaleźć w kancelarii komorniczej lub na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości / wzory i formularze [https://wsoi.ms.gov.pl/].

Co oznacza umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela?

Oznacza, że pożyczkodawca zrezygnował z dalszej egzekucji, np. ze względu na brak opłacalności lub zawarcie ugody z dłużnikiem.

Co oznacza umorzenie postępowania egzekucyjnego przez komornika?

Komornik może umorzyć postępowanie z urzędu, np. gdy majątek dłużnika nie pokrywa kosztów egzekucji lub gdy egzekucja jest niedopuszczalna.

Czy umorzenie zawieszonego postępowania egzekucyjnego przerywa przedawnienie?

Nie, umorzenie czynności egzekucyjnej nie przerywa biegu przedawnienia. Przedawnienie roszczeń regulują odrębne przepisy (np. art. 118 Kodeksu cywilnego).

Czy wniosek wierzyciela o umorzenie postępowania egzekucyjnego wywołuje koszta?

Tak, kredytodawca zazwyczaj ponosi koszty postępowania egzekucyjnego, chyba że umorzenie nastąpiło z przyczyn leżących po stronie osoby zadłużonej.

Do kiedy można złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego?

Wniosek można złożyć w każdym etapie procedury ściągnięcia, o ile istnieją ku temu podstawy prawne (np. brak majątku do rozprawy).

Jaki wpływ ma umorzenie postępowania egzekucyjnego na wpis hipoteki?

Odwolanie postępowania egzekucyjnego nie usuwa wpisu hipoteki z księgi wieczystej. Hipoteka pozostaje zabezpieczeniem wierzytelności, chyba że wierzyciel zrzeknie się swoich roszczeń.

W mojej praktyce zawodowej często spotykam się z sytuacjami, w których umorzenie postępowania egzekucyjnego jest jedynym rozsądnym rozwiązaniem. Dla dłużnika oznacza to chwilowe odciążenie od presji egzekucyjnej, ale nie zwalnia go z obowiązku spłaty długu. Dla wierzyciela natomiast umorzenie może być strategicznym posunięciem, pozwalającym na ponowne wszczęcie egzekucji w bardziej sprzyjających okolicznościach.

Warto również zwrócić uwagę na koszty związane z umorzeniem postępowania egzekucyjnego. Wierzyciel zazwyczaj ponosi koszty postępowania, chyba że umorzenie nastąpiło z przyczyn leżących po stronie dłużnika. Dlatego przed złożeniem wniosku o umorzenie warto dokładnie przeanalizować sytuację finansową dłużnika i szanse na odzyskanie należności w przyszłości.